تلرانس پروفیل سطح/خط (Profile of Surface/Line) چیست؟

پروفیل سطح یک ناحیه تلرانسی 3بعدی را پیرامون قطعه توصیف می کند که معمولا یک منحنی یا فرم پیچیده می باشد. اگر این تلرانس روی یک سطح منحنی اعمال شود، مانند یک فیلت یا قطعه جوشکاری شده، کل سطح جایی که در آن شعاع وجود دارد باید در ناحیه تلرانسی قرار گیرد. تلرانس پروفیل تمام نقاط در راستای سطح را کنترل می کند و از الگوی سطح پیروی می کنند. هر نقطه ای روی سطح قطعه نمی تواند خارج از سطح مرز تلرانس که توسط مقدار عددی آن مشخص می شود، قرار بگیرد. معمولا هنگامی که پروفیل سطح نیاز است، هیچ تلرانسی روی اندازه قرار نمی گیرد که سطح را از لحاظ اندازه محدود کند . از GD&T نیز استفاده کند.

ناحیه تلرانسی GD&T:

ناحیه تلرانسی 3بعدی از دو منحنی سطح کاملا موازی تشکیل شده است که از کانتور پروفیل سطح در طول کل سطح پیروی می کند. ناحیه تلرانسی می تواند به وسیله یک مبنا داشته باشد یا نداشته باشد.

اندازه گیری:

پروفیل سطح معمولا بنا به پیچیدگی سطوح آن توسط CMM اندازه گیری می شود. CMM اسکن 3بعدی پروفیل را با اندازه هایی که روی نقشه توسط تلرانس مشخص شده است، مقایسه می کند. اگر یک سطح ساده مانند شعاع یک لبه دارای تلرانس پروفیل بود، یک گیج ساعتی ارتفاع مادامی که به یک فاصله از قطعه باشد  و حول قطعه بچرخد، می تواند قطعه را اندازه گیری نماید.

رابطه با سایر سمبل های GD&T

پروفیل سطح نسخه 3بعدی پروفیل خط می باشد. تفاوت بین این دو این است که پروفیل سطح، کل یک سطح پوشش می دهد و اینکه تمام نقاط روی سطح درون ناحیه تلرانسی قرار می گیرند، نه تنها یک سطح مقطع.

هنگامی که از مبنا استفاده نمی شود، پروفیل خط می تواند مشابه تختی یا استوانه ای باشد زیرا این سمبل ها حالت اختصاصی تر پروفیل سطح می باشند. هنگامی که از مبنا استفاده می شود، تلرانس پروفیل می تواند جایگزین تمام تلرانس های راستا (تعامد، توازی و زاویه) باشد و حتی می تواند موقعیت و اندازه یک فیچر یا سطح را کنترل نماید. تمام این تلرانس ها نشان می دهد که تا چه میزان سطح هندسی یک قطعه می تواند از فرم ایده آلش فاصله بگیرد. تمام این تلرانس ها یک ناحیه تلرانسی دارند که از صفحه های موازی تشکیل شده که پیرامون قطعه را گرفته است.

چه هنگامی استفاده می شود:

تلرانس پروفیل تلرانسی پرکاربرد در GD&T می باشد. اگر نتوان آن را با تلرانس دیگری کنترل نمود، تلرانس پروفیل تنها راه باقیمانده است. هنگامی که با مبنا همراه می شود، می تواند تمام جنبه های هندسی شامل سایز، موقعیت، فرم و راستا را کنترل نماید.

پروفیل سطح می تواند برای سطح های پیچیده مورد استفاده قرار گیرد، مثلا هنگامی که سطح در محورهای مختلف در یک محل انحنا پیدا می کنند. معمولا قطعات ریخته گری شده هنگامی که برای کنترل تغییرات سطح لازم است دارای تلرانس پروفیل سطح هستند. سایر موارد استفاده می تواند بال هواپیما، طراحی سطح های پیچیده در مهندسی اتومبیل باشد که هر کدام از آنها باید بین دو سطح موازی مشابه قرار گیرند تا از قرار گیری پروفیل بین این دوسطح اطمینان حاصل شود. هم پروفیل خط و هم پروفیل سطح می تواند به این سطح ها اعمال شود، اگرچه پروفیل سطح معمولتر است.

مثال:

اگر شما یک سطح منحنی داشته باشید و بخواهید اطمینان پیدا کنید که تمام نقطه های آن درون یک ناحیه تلرانسی قرا بگیرد، شما نیاز به پروفیل سطح دارید. این می تواند یک سطح پیشرفته فرض شود که با استفاده از تلرانس پروفیل کنترل می شود. کل سطح معمولا با استفاده از CMM اندازه گیری می شود و سپس مشخص شود آیا تمام قطعه در ناحیه تلرانسی قرار می گیرد.

نکته: تلرانس پروفیل تنها تغییرات نقاط را نسبت به یکدیگر در راستای سطح کنترل می کند، مشابه تلرانس تختی