تلرانس استوانه ای (Cylindricity) چیست؟

دو استوانه نشان داده شده را در نظر بگیرید. کدام استوانه کاملا گرد می باشد؟ در واقعیت، هیچ قطعه ای کاملا استوانه نمی باشد. از کجا بدانیم که استوانه زیر به اندازه کافی، استوانه باشد.

کنترل استوانه ای

کنترل استوانه ای نشان می دهد که تا چه اندازه سطح استوانه ای قطعه می تواند از استوانه کامل انحراف داشته باشد.

کنترل استوانه ای: استوانه ای کامل هنگامی است که تمام نقاط سطح استوانه به یک اندازه از یک محور مشترک باشند. استوانه ای یک تلرانس فرم می باشد. کنترل استوانه ای نشان می دهد که تا چه مقدار، یک سطح استوانه ای در یک قطعه واقعی می تواند از یک استوانه ایده آل که کاملا گرد می باشد، انحراف داشته باشد و کاملا صاف و بدون زاویه باشد.

ناحیه تلرانسی: ناحیه تلرانسی استوانه ای حجم بین دو استوانه هم مرکز می باشد. فاصله شعاعی بین دو استوانه برابر مقدار تلرانس کنترلی استوانه ای می باشد. سطحی که کنترل می شود باید درون حجمی که بوسیله ناحیه تلرانسی تعریف می شود قرار داشته باشد.

فریم کنترل مشخصه: برای کنترل استوانه ای بودن یک سطح، از فریم کنترل مشخصه (Feature control frame) برای اعمال تلرانس به سطح دلخواه استفاده می شود.

برای اعمال کنترل استوانه ای به یک سطح، فریم کنترل می تواند به یک نقطه از سطح هم در نمای دایره ای و هم در نمای مستطیلی اعمال شود. فریم کنترل نشان داده در زیر یک تلرانس استوانه ای را به کل سطح اعمال می کند. سطح باید بین دو استوانه هم مرکز که فاصله شعاعی آنها 0.1 mm می باشدقرار گیرد.

کاربردها:

استفاده از تلرانس استوانه ای باری محدود کردن عدم گرد بودن و زاویه نداشتن سطح استوانه برای اطمینان از صاف بودن شفت به کار می رود. اگر یک شفت خطای استوانه ای زیادی داشته باشد، می تواند در بلبرینگ ها و بوشها منجر به خرابی شود. همچنین می تواند در برار برآمدگی ها و فرورفتگی ها مقاومت کند.

اندازه گیری

کنترل استوانه ای به روش زیر می تواند انجام بگیرد:

• قطعه روی یک قطعه قابل چرخش قرار می گیرد
• یک وسیله اندازه گیری، قطعه را در ناحیه ای که قرار است اندازه گیری شود لمس می کند.
• هنگامی که قطعه شروع به چرخش می کند، وسیله اندازه گیری باید به سمت بالا و پایین حرکت کند تا پروفیل استوانه کامل پوشش داده شود.
• داده ای که خوانده می شود بسته به وسیله اندازه گیری ممکن است به صورت یک گراف استخراج شود یا با الگوریتم کامپیوتری خوانده شود یا تنها بتوان آن را با چشم مشاهده کرد.
• سختی که هنگام کنترل تلرانس استوانه ای حاصل می شود ناشی از پیدا کردن و ثابت کردن محور قطعه می باشد.